Coronavirus: Sociale steunmaatregelen voor zelfstandigen

Naar aanleiding van de coronacrisis hebben zowel de federale als de Vlaamse overheid heel wat steunmaatregelen uitgewerkt teneinde zelfstandigen bij te staan om deze financieel moeilijke periode te overbruggen. Hieronder vindt u een kort overzicht van de sociale steunmaatregelen voor zelfstandigen.

1. Sociale bijdragen: uitstel, vermindering en kwijtschelding

Iedere zelfstandige (zowel in hoofd- als bijberoep) kan een betalingsuitstel van één jaar aanvragen voor de sociale bijdragen van het eerste en het tweede kwartaal van 2020 en voor de regularisatiebijdragen van de kwartalen 2018 die vervallen op 31 maart 2020, 30 juni 2020 en 30 september 2020. Deze aanvraag moet voor 15 juni 2020 worden ingediend en verloopt via het sociaal verzekeringsfonds.

Zelfstandigen die hun voorlopige sociale bijdragen van het eerste kwartaal van 2020 niet tijdig voor 31 maart 2020 betalen, zullen omwille van de laattijdige betaling geen verhogingen moeten betalen. Hetzelfde geldt voor de laattijdige betaling van de regularisatiebijdragen die op 31 maart 2020 moeten betaald zijn. De verhogingen vallen automatisch weg.

De sociale verzekeringsfondsen zullen voorlopig geen aanmaningen meer versturen voor nog niet betaalde sociale bijdragen. Ook de aangekondigde dwangbevelen voor nog niet betaalde sociale bijdragen zullen tot nader order niet uitgevoerd worden.

Daarnaast kunnen zelfstandigen hun voorlopige sociale bijdragen voor het jaar 2020 laten verminderen wanneer zij een verlaging van hun inkomen ondervinden dat lager ligt dan één van de wettelijke drempels. Deze aanvraag verloopt via het sociaal verzekeringsfonds.

Ten slotte kunnen zelfstandigen in hoofdberoep en meewerkende echtgenoten die zich tijdelijk in moeilijke financiële omstandigheden bevinden, een vrijstelling van sociale bijdragen aanvragen voor het eerste en het tweede kwartaal van 2020 en voor de regularisatiebijdragen van de kwartalen van 2018 die vervallen op 31 maart 2020 en 30 juni 2020. Deze aanvraag kan ofwel via het sociaal verzekeringsfonds gebeuren, waar een vereenvoudigd aanvraagformulier opgevraagd kan worden, ofwel online via deze link.

Meer informatie vindt u op de website van het RSVZ.

2. Overbruggingspremie

Zelfstandigen die hun activiteiten verplicht moeten onderbreken naar aanleiding van de sluitingsmaatregelen genomen door de federale overheid, kunnen genieten van een overbruggingsrecht voor de maanden maart en april 2020. Het maakt niet uit of de onderbreking volledig of gedeeltelijk is. Zo kan een handelszaak die op bepaalde uren moet sluiten of een restaurant dat zijn verbruikszaal sluit en overschakelt op afhaalgerechten, beroep doen op het overbruggingsrecht. Er is geen minimumduur van onderbreking vereist voor deze zelfstandigen.

Daarnaast kunnen zelfstandigen die minstens 7 opeenvolgende kalenderdagen hun activiteit op vrijwillige basis onderbreken naar aanleiding van coronavirus beroep doen op het overbruggingsrecht. Het gaat hier om zelfstandigen die niet vallen onder de verplichte sluitingsmaatregelen, maar zich genoodzaakt zien hun activiteit te onderbreken omdat hun werknemers in quarantaine geplaatst zijn, wegens onderbroken leveringen of door een sterke daling van de activiteit waardoor het voortzetten van de activiteit verlieslatend wordt. In dit geval moet de onderbreking wel volledig zijn.

Alle zelfstandigen in hoofdberoep (éénmanszaken, werkende vennoten, bedrijfsleiders), meewerkende echtgenoten (maxi-statuut) en zelfstandigen in bijberoep die voorlopige bijdragen verschuldigd zijn die minstens gelijk zijn aan de minimumbijdragen voor zelfstandigen in hoofdberoep kunnen aanspraak maken op een overbruggingspremie. Voormelde zelfstandigen moeten wel sociale bijdragen verschuldigd zijn in België en geen vervangingsinkomen genieten.

De maandelijkse uitkering bedraagt 1.291,69 euro zonder gezinslast en 1.614,10 euro met gezinslast.

De overbruggingspremie kan gecombineerd worden met de hinderpremie (aangezien de hinderpremie geen vervangingsinkomen vormt in de zin van de sociale zekerheid).

Ten slotte kan het overbruggingsrecht aangevraagd worden via een standaard aanvraagformulier dat overgemaakt moet worden aan het sociaal verzekeringsfonds.

3. Hinderpremie en bijkomende sluitingspremie

Het Vlaams Agentschap voor Innoveren & Ondernemen voorziet een premie voor ondernemers en zelfstandigen met een fysieke locatie in het Vlaamse Gewest die verplicht hun zaak moeten sluiten omwille van de coronamaatregelen.

De ondernemers die geconfronteerd worden met een volledige sluiting kunnen een premie aanvragen van 4.000,- EUR. Vanaf 6 april 2020 tot het einde van de coronamaatregelen zullen alle ondernemingen en zelfstandigen die tot en met 5 april de coronahinderpremie hebben gekregen, voor elke bijkomende sluitingsdag automatisch een bijkomende sluitingspremie ontvangen van 160,- EUR per dag.

De hinderpremie is niet enkel cumuleerbaar met het overbruggingsrecht, maar ook met het uitstel of de vrijstelling van sociale bijdragen.

De hinderpremie moet ten laatste op 19 mei 2020 aangevraagd worden. De aanvraag gebeurt via de website van de VLAIO.

4. Compensatiepremie

Zelfstandigen en ondernemingen die niet verplicht de deuren moeten sluiten, maar wel een groot omzetverlies lijden door de coronacrisis, kunnen aanspraak maken op de nieuwe compensatiepremie. Het gaat bijvoorbeeld om bedrijven in de evenementensector of medische beroepen zoals tandartsen die enkel nog dringende interventies mogen doen.

Er moet wel een omzetverlies aangetoond kunnen worden van minstens – 60% in de periode tussen 14 maart 2020 en 30 april 2020 in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Starters die een omzetdaling hebben van – 60% ten opzichte van hun neergelegde financieel plan, kunnen ook aanspraak maken op een compensatiepremie.

De éénmalige compensatiepremie bedraagt 3.000,- euro. Er zijn maximaal vijf premies per onderneming als er meerdere exploitatiezetels per onderneming zijn.

Zelfstandigen in bijberoep die door de hoogte van het inkomen sociale bijdragen betalen als een zelfstandige in hoofdberoep, kunnen tevens een compensatiepremie van 3.000,- euro ontvangen.

Zelfstandigen in bijberoep die een inkomen hebben tussen 6.996,89 euro en 13.993,78 euro, kunnen een beroep doen op een compensatiepremie van 1.500,- euro. Deze premie geldt ook voor zelfstandigen in bijberoep die verplicht moeten sluiten, maar geldt niet voor zelfstandigen in bijberoep die dit combineren met het statuut van werknemer, wanneer de activiteit als werknemer 80% overschrijdt.

De compensatiemaatregel kan binnenkort aangevraagd worden via een toepassing bij de VLIAO.

5. Ziekte-uitkering in geval van arbeidsongeschiktheid

Zelfstandigen die langer dan 8 dagen arbeidsongeschikt worden, hebben recht op een uitkering van het ziekenfonds vanaf de eerste dag arbeidsongeschiktheid.

Hiervoor moeten zij samen hun behandelend arts een getuigschrift van arbeidsongeschiktheid invullen. De ziekenfondsen voorzien op hun website een model van het getuigschrift.

De ziektekosten van de zelfstandigen en hun familieleden worden terugbetaald door het ziekenfonds.

In bepaalde gevallen kunnen zelfstandigen vragen om geen sociale bijdragen te betalen tijdens de periode van ziekte.

Meer informatie vindt u op de website van het RSVZ.